‘Alle lessen moeten gegeven worden door bevoegde leerkrachten’ zei Sander Dekker, staatssecretaris van OC&W. En nu, zes jaar later, is deze uitspraak naar het rijk der fabelen verwezen. Scholen zijn noodgedwongen al tevreden wanneer er gewoonweg iemand voor iedere klas staat. En het lerarentekort loopt met rasse schreden op tot maar liefst 10 procent. Dat is nog niet alles: met de komende vergrijzing van het onderwijspersoneel loopt dat percentage verder op.
Al een tijdje kijk ik met argusogen naar de toekomst van het onderwijs. En misschien staan we wel aan de vooravond van een crisis, of zitten we hier al middenin. Een crisis waarvan ik vrees dat deze nog groter wordt voordat we verbetering gaan zien. De remedie? Hoopvol naar de toekomst blijven kijken.
Waar de samenleving om ons heen in een gigantische snelheid verandert, is de manier van onderwijzen niet wezenlijk anders dan pakweg 50 jaar geleden. Een narratief waar ik me graag tegen afzet, maar een conclusie die helaas niet ver van de waarheid afzit. Dit geldt natuurlijk ook voor de manier waarop we onze leraren en docenten van de toekomst opleiden: zittend in een klaslokaal, met een docent voor de klas een weldoordacht curriculum doorlopen. Vaste klassen, toetsen afnemen, focus op de kernvakken en meer.
Hoe realistisch is het om een bevoegde docent voor iedere klas te zetten? Naar mijns inziens niet. En toch blijft de intentie van oud-staatssecretaris Dekker overeind. Want de kwaliteit van het onderwijs moet gewaarborgd blijven. En de kwaliteit van het onderwijspersoneel is daarbij essentieel. Voor alle onderwijsmakers van Nederland: een dringend appel.
Bied aankomende leerkrachten een opleiding op maat, intensieve begeleiding en een aantrekkelijk salaris
Natuurlijk, maatwerk willen we allemaal. En is niet zo gemakkelijk te realiseren. In de praktijk blijken bekwame docenten niet altijd bevoegd te zijn. Dit zie je vaak terug in het speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en de vmbo’s van ons land. Binnen deze sectoren wordt ‘noodgedwongen’ creatief omgegaan met de invulling van lessen en worden geregeld onbevoegde docenten ingezet. Zonder het belang van goed geschoolde docenten te bagatelliseren, juich ik de toestroom van enthousiaste mensen ten zeerste toe. We zullen, gezamenlijk, oude gedachten los moeten laten. En oplossingen buiten de gebaande paden gaan vinden.
Het onderwijs is toe aan nieuwe impulsen. Onze blik moet hierbij niet alleen gericht zijn op de overheid, maar ook op andere partijen buiten het reguliere speelveld met kennis en ervaring in het opleiden van goede docenten. Laat buitenstaanders meedenken over een efficiënte inrichting van ons onderwijs. En de manier waarop wij onze onderwijzers opleiden. We kunnen tot het einde der tijden het systeem de schuld blijven geven, maar moeten kritisch blijven kijken op welke manier wij zelf impact kunnen maken. Gezamenlijk. Laat zien hoe ontzettend mooi het werken binnen het onderwijs is. Zorg dat mensen enthousiast worden voor een baan in het onderwijs, denk na over de mogelijkheden van ICT en prikkel andere beroepsgroepen voor een overstap. Naar dit mooie onderwijs. Door middel van maatwerkprogramma’s kunnen mensen hun bevoegdheid behalen. En erken dat elke medewerker andere behoeften en kwaliteiten heeft. Dat hebben we nodig.
Doe onze leerkrachten en toekomstige enthousiastelingen niet tekort in het huidige lerarentekort.
Wie is Nico de Jong?
Nico heeft in het verleden onder andere als inspecteur van de Onderwijsinspectie gewerkt en heeft daarnaast functies zoals bestuurder en voorzitter op zijn c.v. staan. Sinds een aantal maanden is Nico betrokken bij de Alliantie voor Werkend Onderwijs en heeft hij de rol van ambassadeur op zich genomen. Hij is vanwege zijn kennis en ervaring een gewaardeerd gesprekspartner, zowel intern als richting het werkveld.