Het onderwerp is bijna niet meer weg te denken uit de onderwijsgesprekken: het lerarentekort. Wat begon als een probleem in de Randstad, escaleert inmiddels naar de rest van Nederland. Naar verwachting loopt het tekort tussen 2020 en 2025 op tot maar liefst 1.430 FTE. En dit is nog bovenop het huidige tekort van pakweg 1.750 leerkrachten. Waar gaan we al deze mensen vandaan halen? Zelfs als er een wonder zou gebeuren waarbij we ineens 300% meer PABO-studenten hebben, dan nog kunnen we het lerarentekort niet oplossen. We moeten kijken naar andere oplossingen, zoals het inzetten van zij-instromers.
Drempel verlagen zij-instromers
Vanuit een ander beroep instromen in het onderwijs: de zij-instromers. En deze mensen hebben we hard nodig. Vaak nemen ze een extra dosis kennis, ervaring en senioriteit mee. Dit in combinatie met het netwerk van de zij-instromers is essentieel om nog meer zij-instromers te werven voor scholen. Er is zelfs een subsidie voor scholen om dit traject te kunnen bekostigen. Dit maakt de drempel voor scholen lager om zij-instromers in te zetten.
De drempel voor de zij-instromers zelf om de stap richting onderwijs te maken blijkt nog wel hoog. Het is een hele opgave om bestaande zekerheid op te geven. En om een nieuwe functie te betreden én te studeren. Tegelijkertijd. Daar komt bij dat binnen de huidige PABO’s de opleiding van deze zij-instromers niet centraal staat. De meeste PABO’s zijn vooral goed ingesteld op het opleiden van fulltime studenten. Daar krijgen zij-instromers een variant van het bestaande curriculum. Ze moeten dan nagenoeg voldoen aan dezelfde voorwaarden als een fulltime student. Dit blijkt een flinke uitdaging in de praktijk.
Wetsvoorstel Leeruitkomsten
Afgelopen zomer heeft Minister Dijkgraaf het wetvoorstel Leeruitkomsten ingediend. Dit voorstel biedt ruimte aan persoonlijke leerroutes, waarbij deeltijd en duaal hoger onderwijs voor werkende en werkzoekende volwassenen toegankelijker wordt.
Het belangrijkste is het laten aansluiten van de opleidingen bij de behoefte van de studenten. En dat is nou precies waar ik me al jaren voor inzet. Mijn visie is dat er grondig nagedacht moet worden over de mogelijkheden. Maar ook over de beperkingen van de huidige (deeltijd)opleidingen. Het volgen van een opleiding, vaak voor een groot deel in eigen tijd, is een enorme opgave. Daar komt het managen van een gezin en een sociaal leven nog bij. Het helpt niet dat sommige opleidingen rigide zijn, geen rekening houden met eventuele vertragingen en geen ruimte bieden als het privé even tegenzit. In het ergste geval kun je ook nog eens stoppen met je opleiding bij een onvoldoende voor je rekentoets.
Opleiden vanuit behoeften van zij-instromers
Opleiden moet anders. En dat kan! Met deze intentie is de Alliantie voor Werkend Onderwijs opgericht. Opleidingen moeten aansluiten bij de wensen van de student. We hebben door middel van Doorbraak-sessies inzichtelijk gemaakt wat deze wensen zijn. Met deze onderliggers zijn we gestart met het opzetten van een opleiding die recht doet aan de rijke ervaring en kennis die zij-instromers inbrengen. Een opleiding die dus voorziet in maatwerk en flexibiliteit. Op- en afschalen kan. Toetsen herkansen waar nodig. Leeruitkomsten staan centraal. De focus op de vraag van de student, en niet het aanbod van de opleiding.
Wat onze manier van opleiden uniek maakt, is de aansluiting op de aanwezige kennis, kwaliteiten en ervaringen. Het is soms zelfs mogelijk het zij-instroomtraject te beperken tot één schooljaar. Om te voorkomen dat studenten verkeerde keuzes maken, bieden we een oriëntatietraject onder leiding van Arend Jan Zwarteveen. Zo vormen we een realistisch beeld van werken binnen het onderwijs. En zo is de kans op uitval kleiner.
Unieke expertise zij-instromers
De Alliantie voor Werkend Onderwijs is specialist in het opleiden van zij-instromers. Wij richten ons exclusief op de zij-instromers waardoor een gigantische bak kennis en expertise beschikbaar is. Expertise die we graag willen delen met het onderwijsveld, HR-medewerkers en schooldirecties. Maar ook met het ministerie van OCW.
Het leveren van maatwerk en flexibiliteit is essentieel om de drempel te verlagen voor zij-instromers. Het wetsvoorstel van Dijkgraaf kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Laten we er mijn zijn allen voor zorgen dat zoveel mogelijk mensen warm lopen voor het werken binnen het onderwijs. Samen kunnen wij dit lerarentekort oplossen.